Silna, dobrze funkcjonująca bariera hydrolipidowa to podstawa zdrowej, promiennej skóry. Jeśli kiedykolwiek doświadczyłaś uczucia suchości, ściągnięcia, pieczenia skóry, jej łuszczenia lub też nadmiernego świecenia się – wszystko to może oznaczać, że bariera lipidowa została naruszona lub uszkodzona i wymaga dodatkowego wsparcia i opieki.
Czym jest płaszcz hydrolipidowy skóry?
Nasza skóra jako największy narząd w naszym ciele ma wiele funkcji metabolicznych. Jeśli chodzi o funkcję skóry jako bariery to mówimy głownie o dwóch zadaniach – zatrzymanie wilgoci wewnątrz oraz ochrona przed czynnikami z zewnątrz. Warstwa hydrolipidowa jest nieco jak mur, który stoi między naszym wnętrzem, a światem zewnętrznym.
Podstawową rolą płaszcza hydrolipidowego jest zapobieganie nadmiernej utracie wody, dzięki czemu skóra jest gładka, elastyczn i nawodniona. Woda jest niezbędna dla wielu procesów enzymatycznych zachodzących w skórze, takich jak złuszczanie i regulacja wymiany komórek skóry. Drugą istotną rolą funkcji bariery hydrolipidowej jest zapewnienie tarczy ochronnej zapobiegającej przedostawaniu się bakterii, toksyn i alergenów do organizmu.
Nasza najbardziej zewnętrzna warstwa skóry (warstwa rogowa naskórka) składa się z wielu stosów spłaszczonych komórek zwanych korneocytami, z których każdy jest otoczony grubą, wodoodporną powłoką tłuszczu (lipidów), która utrzymuje komórki razem, tworząc spoiwo przypominające klej.
Aby pomóc sobie to zwizualizować, wyobraź sobie ścianę z cegieł, w której cegły to nasze komórki (korneocyty), a zaprawa spajająca cegły razem jako lipidy. Ceglane ściany to dość mocne konstrukcje, jednak jeśli zaczniesz usuwać zaprawę, ściana staje się słaba i pęka.
To właśnie dzieje się w naszej skórze, jeśli funkcja bariery hydrolipidowej jest zagrożona. Rezultaty mogą być druzgocące dla zdrowia skóry. Nie tylko ze zwiększonej transepidermalnej utraty wody, skutkującej odwodnieniem i wysuszeniem skóry. Uszkodzona bariera umożliwia również bakteriom i alergenom przedostanie się do skóry, co skutkuje reakcjami autoimmunologicznymi. Stany takie jak trądzik, egzema, stany zapalne skóry czy łuszczyca mają w pewnym stopniu upośledzoną funkcję barierową. Dlatego naprawa powinna być odpowiednia do leczenia tych schorzeń.
Uszkodzona bariera hydrolipidowa – przyczyny
Uszkodzenie lub naruszenie bariery hydrolipidowej nie następuje z dnia na dzień, ale raczej pojawia się w okresie powtarzających się urazów i kumulujących się podrażnień na skórze.
Stresory zewnętrzne, które mogą powodować uszkodzenia bariery hydrolipidowej:
- zanieczyszczenia, bakterie, patogeny i alergeny,
- nadmierna ekspozycja na słońce,
- środowisko, które jest zbyt wilgotne lub zbyt suche,
- stosowanie mydeł i detergentów, które mogą zdzierać barierę lipidową lub nawilżającą skóry,
- nadmierne oczyszczanie i nadmierne złuszczanie,
- nieprawidłowe nawarstwianie produktów/składników aktywnych, które mogą zaburzać Ph skóry,
- każdy składnik, który może powodować nadwrażliwość lub reakcję alergiczną.
Czynniki wewnętrzne, które mogą powodować naruszenie warstwy hydrolipidowej:
- genetyka, która może przyczyniać się do rozwoju chorób skóry, takich jak łuszczyca i zapalenie skóry,
- zmiany hormonalne, tj. niedobór estrogenów w okresie okołomenopauzalnym i menopauzalnym może powodować zwiększoną wrażliwość, ponieważ wpływa na zdolność bariery skórnej do samoregeneracji,
- ponieważ bariera lipidowa staje się cieńsza, możesz zauważyć, że skóra potrzebuje więcej czasu na gojenie się po skaleczeniach, siniakach lub wypryskach.
Oznaki osłabionej lub zaburzonej bariery hydrolipidowej
- zwiększona wrażliwość i/lub bolesność,
- podrażnienia,
- obrzęk,
- częstsze stany zapalne skóry,
- zaczerwienienie,
- suchość,
- wyczuwalne łuszczenie się skóry,
- skóra może swędzieć,
- wypryski, których nie możesz się pozbyć,
- po myciu szybko odczuwasz ściągnięcie i suchość cery,
- twarz może dawać iluzję tłustej lub mieszanej, ponieważ skóra nadmiernie broni się przed utratą wilgoci.
Jeśli masz problem z rozpoznaniem poszczególnych objawów, zapoznaj się z poniższym materiałem. Pomoże Ci zdiagnozować poziom uszkodzenia bariery ochronnej skóry oraz dobrać odpowiedni rodzaj pielęgnacji.
Jak odbudować barierę hydrolipidową skóry
Trudno określić ile trwa odbudowa bariery hydrolipidowej, ponieważ procesy regeneracyjne są bardzo indywidualne oraz zależą od wielu czynników. Jednym z nich jest pielęgnacja. Zapoznaj się z zasadami, których warto trzymać się podczas odbudowy płaszcza hydrolipidowego skóry.
- Unikaj ostrych środków czyszczących
Wszystko, co pozbawia skórę naturalnych olejków, może osłabić i uszkodzić barierę lipidową. Unikaj pieniących się środków czyszczących zawierających SLS/SLES (Sodium Lauryl Sulfate/Sodium Laureth Sulfate) i rozważ użycie łagodniejszych opcji, takich jak delikatne pianki, płyny micelarne czy olejki myjące. Pamiętaj, aby nie przesadzać z oczyszczaniem, nawet jeśli czujesz, że masz nadmiernie tłustą skórę lub zmagasz się z trądzikiem. Nadmierne oczyszczanie i zdzieranie skóry, zwłaszcza przy użyciu ostrych produktów, może zaostrzyć problem. Podczas mycia używaj letnio-ciepłej wody.
- Dbaj o siebie i swoją dietę
Pomijając uszkodzenia słoneczne, nie lekceważ wpływu stresu, braku snu, zbyt dużej ilości alkoholu, cukru i złej diety na barierę lipidową skóry i jej zdolność do samonaprawy. Miejscowa pielęgnacja skóry może pomóc tylko do pewnego stopnia, dlatego ważne jest, aby wspierać barierę lipidową od wewnątrz, zwłaszcza poprzez utrzymywanie nawodnienia i przestrzeganie diety przyjaznej dla skóry.
- Nie przesadzaj z peelingiem
Chociaż złuszczanie może być niezwykle korzystne w stymulowaniu wzrostu nowych komórek skóry jest to zabieg, który należy stosować oszczędnie, zwłaszcza jeśli bariera lipidowa jest w jakiś sposób naruszona. Staraj się unikać złuszczania skóry składnikami ściernymi, tj. ostrych peelingów i zamiast tego wypróbuj peelingi kwasowe lub enzymatyczne. Złuszczaj skórę raz lub dwa razy w tygodniu, aby chronić delikatną równowagę skóry.
- Staraj się unikać lub chronić przed ekstremalnymi warunkami środowiskowymi
Ekstremalne temperatury, czyli bardzo suche i gorące lub zimne powietrze, a nawet silny wiatr mogą uszkodzić barierę lipidową skóry. Chociaż nie da się uniknąć ekstremalnych warunków pogodowych przez cały czas, możesz spróbować chronić skórę za pomocą kremów ochronnych i odzieży ochronnej.
- Naucz się czytać etykiety produktów do pielęgnacji skóry
Rozpoznanie składników, które mogą potencjalnie uczulać Twoją skórę, pomoże Ci w dokonywaniu bardziej świadomych wyborów dotyczących produktów, które mogą naruszyć barierę lipidową np. alkohol czy niektóre konserwanty. Składnikami, których warto szukać w składzie serum czy kremu do odbudowy bariery hydrolipidowej są m.in. ceramidy, skwalan, niacynamid, fosfolipidy, kwas hialuronowy, peptydy, pantenol
- Stosuj kosmetyk, który zapewni okluzję
Okluzja działa na zasadzie płaszcza ochronnego, który zamyka to co dobre w naszej skórze i nie pozwala uciec na zewnątrz. Składnikiem, który dobrze działa jako okluzja jest olejek. Dobre oleje do odbudowy bariery hydrolipidowej to m.in. olej z pestek malin, masło shea czy też mieszankę kilku naturalnych olejków, dzięki czemu uzyskujemy z każdego to co najlepsze w jednym produkcie.
- Zawsze stosuj filtry przeciwsłoneczne
Wypracuj nawyk ochrony przeciwsłonecznej, ponieważ zarówno promienie UVA, jak i UVB stanowią poważne zagrożenie dla bariery lipidowej i oczywiście dla całej skóry. Używaj kremu z filtrem o szerokim spektrum działania każdego dnia, nawet w pochmurne i deszczowe dni.
Podobne wpisy:
- Sucha skóra po zimie – niezbędne wskazówki i techniki pielęgnacji
- Zimowa pielęgnacja stóp – kompleksowy przewodnik po suchych, popękanych stopach
- Regeneracja skóry: twarzy, dłoni i ciała. Ile trwa i co pomoże?
- Domowe sposoby na oczyszczanie skóry – sprawdź najlepsze produkty i techniki dla Twojego typu skóry
- Biała dieta jako propozycja posiłków po zabiegach wybielania i piaskowania zębów
